Technika gumy

• kazeinowe
• żelatynowe
• gumowe
• poliwinylowe
• klejowe
• albuminowe

Do technik szlachetnych zaliczymy tutaj:

• guma
• olej
• bromolej
• pigment
• klejowe
• albuminowe

Występuje jeszcze metoda nietypowa żelazowa, w ramach niej technika szlachetna cyjanotypia.

Skupimy się na technice gumy, gdzie głównym składnikiem warstwy światłoczułej jest guma arabska. Przedstawię tutaj w miarę prosty i sprawdzony sposób na rozpoczęcie „zabawy” z tą ciekawą i przynosząca wiele satysfakcji dziedziną fotografii artystycznej.

Materiały potrzebne do techniki gumy:

• papier akwarelowy najlepiej o minimalnej gramaturze 250 g/m2
• gum arabska (nie może być to imitacja)
• żelatyna
• dwuchromian amonowy lub potasowy
• negatyw (fotograficzny lub folia do druku, kalka techniczna)
• pigment (najlepiej pochodzenia naturalnego)
• węglan potasu (sodu), kwas salicylowy, formalina

Sprzęt potrzebny do techniki gumy:

• kuwety
• pędzle, wałki
• lampa do naświetlania (można wykorzystać naturalne światło)
• płyta z systemem mocowania papieru z negatywem
• płyta szklana

Przygotowanie negatywu – negatyw przygotowuje  poprzez:

• wykonanie tradycyjnie powiększenia na arkuszu negatywu o założonym formacie planowanej odbitki. Nie będę tutaj opisywał tradycyjnej metody powiększania i wywoływania negatywu. Musimy pamiętać że arkusz negatywu musi być większy od planowanej odbitki ponieważ cześć negatywu będzie potrzebna do spasowania z papierem.
• wykonanie tzw. negatywu cyfrowego kopiując dany plik na folię lub kalkę techniczną na  drukarce np. atramentowej lub zlecając drukarni przygotowanie negatywu z dostarczonego pliku.

Jeżeli chcemy z pliku cyfrowego uzyskać wysokiej jakości negatyw to albo powierzamy wykonanie drukarni, albo drukujemy na foli Pictorico (są to dosyć drogi folie). Nie jest jednak powiedziane że do techniki gumy musimy posiadać negatyw o tak wysokiej jakości. Najlepiej jest poeksperymentować z tańszymi dostępnymi foliami lub wykonać negatyw po prostu na kalce technicznej (wszystko zależny od tego co zamierzamy osiągnąć).

Przygotowanie papieru:

Podstawową zasadą przy wyborze papieru jest to że papier powinien jak najmniej odkształcać się pod wpływem moczenia go w wodzie, szczególnie gdy wykonujemy odbitkę kilkuwarstwową.  Gdyby papier mocno się odkształcał nie byli byśmy w stanie dokładnie nałożyć kolejnej warstwy zgodnie z naszym negatywem. Najlepsze będą tutaj papiery o gramaturze minimum 250 g/m2 i przeznaczone do malowania farbami akwarelowymi. Jeżeli chodzi o powierzchnie papieru, to na papierach nieco chropowatych otrzymamy ciemne głębokie cienie, natomiast na papierach gładkich obrazy o nieco rozmytych konturach mniej ostre i nie zawsze uzyskamy głębokie cienie.

Samo przygotowanie powierzchni papieru polega na kilkukrotnym pokryciem jej  3-5 procentowym roztworem żelatyny, ogrzanym do około 70 stopni a następnie zgarbowaniu w 5 procentowym roztworze formaliny. Papier pokrywamy roztworem żelatyny za pomocą płaskiego pędzla, nakładając bardzo cienka warstwę. kolejna warstwę nakładamy po całkowitym wyschnięciu poprzedniej. Garbowanie najlepiej przeprowadzić poprzez zalanie papieru roztworem formaliny i moczeniu go przez kilka minut. Tak przygotowany papier nadaje się do przeprowadzenia procesu uczulania.

Jeżeli zamierzamy wykonać odbitkę z kilkoma warstwami gumy, to przed pokryciem papieru żelatyną powinniśmy dokonać procesu hartowania papieru poprzez naprzemienne moczenie go we wrzątku i zimnej wodzie. Tak hartowany papier jest mniej podatny na odkształcanie się w kolejnych kąpielach.

UWAGI: aby uzyskać 5% roztwór żelatyny 5g żelatyny rozpuszczamy w 95 g wody (czyli mniej więcej 95 cm3 wody).

Proces uczulania papieru:

Proces ten przeprowadza się za pomocą roztworu gumy arabskiej i dwuchromianu amonowego (lub potasowego), oraz barwnego pigmentu.